NIEUWSBRIEF 02-03-2025

 

 

Editoriaal:

 

Op 14 februari werd in Oostende de Maritieme Canon van Vlaanderen voorgesteld, een omvangrijk werk van de hand van maritiem expert Eric Van Hooydonk, die reeds tientallen jaren actief is op gebied van maritiem recht, maritiem erfgoed, en een vurig pleitbezorger is van een volwaardig maritiem museum.

Afbeelding met persoon, kleding, glimlach, hemel

Door AI gegenereerde inhoud is mogelijk onjuist.

Prof. Eric Van Hooydonk bij de voorstelling van zijn boek in Oostende © Georges Janssens

Het is het eerste volledige werk over de maritieme geschiedenis van onze streek. De auteur wijdde dan ook vijf jaar aan de drie volumes, samen goed voor meer dan 2.000 bladzijden.

Zoals de auteur stelt in zijn voorwoord “is het publieke bewustzijn rond de cruciale betekenis voor verleden, heden en toekomst van de zee, de scheepvaart en de havens in Vlaanderen uitermate zwak”.

Toevallig merkte ook defensie-experte Michelle Haas vorige week in een interview in Het Nieuwsblad nog op dat we misschien een stukje zeevaartcultuur missen waardoor we onze belangen op het water onderschatten”. In hetzelfde interview merkt ook generaal op rust Marc Thys op dat België “met onze grote havens, kritische infrastructuur in de Noordzee en een handelsvloot die wereldwijd bij de grotere hoort, een maritieme natie is.” Deze problematiek kwam al meermaals aan bod in dit editoriaal en het ontbreken van dit besef onder onze bevolking en heel wat beleidsmakers werd al eerder omschreven als “sea blindness”.

Volgens de uitgever heeft de publicatie A stack of books on a white surface

AI-generated content may be incorrect.van de nieuwe Maritieme Canon van Vlaanderen uitdrukkelijk tot doel om het Vlaamse publieke bewustzijn rond het historische en het hedendaagse belang van de maritieme factor te versterken. Het is natuurlijk een zeer gespecialiseerd werk dat misschien niet in elke boekhandel in de vitrine zal liggen (in de betere boekhandel in Mechelen werd mij gezegd dat ik het bij hen wel kon bestellen). Toch mogen we verwachten dat de indrukwekkende publicatie inspirerend zal werken om in deze lijn verder te werken en de boodschap verder te verspreiden.

Ook vanuit onze club willen we hieraan ons steentje bijdragen: op 22 november bieden we een voordracht aan over maritieme strategie in het auditorium van de Antwerp Maritime Academy / Hogere Zeevaartschool, waarbij we ingaan op het strategische belang van de maritieme sector voor ons land, en de economische, militaire en culturele handvaten die we kunnen inzetten om dit belang duurzaam en op lange termijn te beschermen.

Veel leesplezier,

Filip

 

Afbeelding met symbool, logo, Graphics, clipart

Automatisch gegenereerde beschrijving

 

Uit het logboek van de commodore:

 

1.       Tot vrijdag 28/2 om 19u zag dit logboek er uit als volgt: Op nr 1 stond onze commentaar op de open brief van Kapt. Geert De Vriese, op nr 2 stond volgende tekst:
 
QUOTE
Een nieuw hoofdstuk in het tragikomische nieuws uit de USA dat nu dagelijks onze kranten opvult en de Tv-nieuws-en duidingsprogramma's domineert is niet het gouden Trump standbeeld in strandparadijs Gaza. Zelfs de quote van Trump dat de Europese Gemeenschap is opgericht om de Amerikanen te naaien kan nog als folklore worden weggezet, al kost die ons 25% aan invoerrechten. Maar het feit dat de USA samen met Rusland gestemd hebben tegen een VN-resolutie die Rusland als de agressor aanmerkt in het conflict in Oekraïne is een nieuwe ernstige aanwijzing dat de wereldorde op een ernstig kantelpunt staat. (DS 26/2/2025)        

Dat het daar in en rond Washington ook behoorlijk rommelt wisten we al. De enkele weken ook in dit logboek verwachte ontslagen van de legertop werden deze week bevestigd. In ons interessegebied is hier vooral het ontslag van admiraal Lisa Franchetti, hoofd van de Marine, betekenisvol. (DS 24/2/2025) .

UNQUOTE      

Maar op vrijdag 28/2 om 19uur stortte de wereld in mekaar, zodat we niet anders konden dan de volgorde om te gooien en huidig thema prioritair verder uit te werken. Wat U en ik toen op het Tv-nieuws zagen tart alle verbeelding. Noem het dramatisch, weerzin-of deerniswekkend of enig ander adjectief dat U het beste uitkomt. Op een in onze recente geschiedenis ongeziene wijze werd daar de regeringsleider van een land dat al 3 jaar dapper vecht voor zijn voortbestaan tegen een niets ontziende agressor op een schandalige wijze afgeblaft. Om nog te zwijgen van de inhoud, werden hier alle beleefdheidsnormen en geplogenheden van gastvrijheid bruut met de voeten getreden. Gezien al vorige week de uitlatingen van Trump de allure hadden van een tweede “nine-eleven”, kan deze metafoor niet meer voor dit incident gebruikt worden, maar het is wel van hetzelfde niveau. Zeker is dat in Moskou, Peking en Pyongyang de champagne rijkelijk gevloeid heeft. In dit logboek heb ik al eens eerder de vergelijking gemaakt tussen de USA-vandaag en het Romeinse Rijk van twee millennia geleden. Hebben ze nu ook een Caligula of een Commodus in huis? Quo vadis NATO? Verdere commentaar zal U gegarandeerd kunnen lezen in de beroepspers.

2.       Onze trouwe correspondent, Kapt. Geert De Vriese verslikte zich in zijn koffie toen hij in de ochtendkrant moest lezen dat de stad en de Vlaamse gemeenschap 130 miljoen over hebben voor een nieuw MUHKA op de plaats van het oude hof van beroep in Antwerpen, nota bene op de plaats van de oude toegangssluis tot de Zuiderdokken.   

Wij zijn het met hem eens dat er hier wat mis is met de prioriteiten.
Het betreft hier toch maar de vervanging van een bestaand en functionerend museum, waarvoor niet minder dan 130 miljoen kan vrijgemaakt worden.

Daarentegen beschikt wereldhaven Antwerpen niet eens over een volwaardig maritiem museum. Van de beloftes bij de sluiting van het Steen is er niet veel in huis gekomen. Er is wel in het noorden van de stad de droogdokkensite, die weliswaar een grondige renovatie krijgt in de richting van havenbeleving, maar waarover enkel een vaag “We onderzoeken of een museale doorgroei op termijn tot de mogelijkheden behoort” in het huidige bestuursakkoord is opgenomen. Welk contrast met de harde 130 miljoen die nu op tafel liggen. 

Wij zijn het dus volkomen eens met Geert's eis voor een volwaardig nationaal maritiem museum in Antwerpen. Wij waren trouwens mee ondertekenaars van de petitie die enkele maanden geleden in dit verband werd gelanceerd. Verder in onze e-Nieuwsbrief vindt U de protestbrief van Geert in extenso.

3.       Na enkele maanden betrekkelijke luwte op de financiële markten van de Belgische maritieme wereld trokken deze week twee zaken onze aandacht. Vooreerst lijkt het niet echt te lukken om Exmar van de beurs te halen. Een eerste uitkoop bod van 11,1 € per aandeel strandde en kon de vertegenwoordiging van Saverex, de holding van Nicolas Saverys eigenaar maken van slechts 81% van de aandelen, Een tweede poging aan 11,5 € per aandeel, een bod dat afloopt op 13 maart, stootte blijkbaar op dezelfde minderheidsaandeelhouders die nog altijd de boot afhouden. Ze proberen via de website “hetbodopexmaristelaag.be” zo veel mogelijk aandeelhouders in hun kamp te trekken om een verdere inkoop door Saverex te verhinderen.  

Zij die tot nu toe niet toehapten hebben het zich wel niet beklaagd, wegens de royale dividenden die Exmar kon distribueren. Zij deden schitterende zaken sinds de uitbraak van de oorlog in Oekraïne wegens hun specialisatie in gasvervoer. Exmar waarschuwt nu dat minder rooskleurige periodes voor de boeg staan, en dat ook het omvormen van de vloot in het kader van de energietransities enorme kapitalen zal opslorpen. Tussen de regels: exit de rijkelijke dividenden.     

Toevallig kwam deze week ook aan het licht dat er een kink in de kabel lijkt te komen van de vorig jaar, ook in dit logboek besproken deal tussen Euronav en het Noorse Frontline. Pro memorie werd toen een megafusie afgeblazen, omdat Alexander Saverys weg wilde van fossiele brandstoftransporten en transport van groene brandstof prioritair wilde ontwikkelen. De fusie ging niet door en er kwam een gentlemen's agreement waarbij Euronav een derde van zijn tankervloot afstond aan Frontline, waarbij deze zijn resterende aandelen in Euronav doorgaf aan CMB van de familie Saverys.  

Nu wordt deze deal gecontesteerd door Fourworld Capital, een Amerikaans hefboomfonds, dat 2,4% van de aandelen van Euronav in zijn bezit heeft. Zij beweren dat de waarde van Euronav bij de deal 4 miljard te laag werd ingeschat. Zij hebben nu een zaak aangespannen bij de ondernemingsrechtbank in Antwerpen waarbij ze eisen dat de deal wordt ongedaan gemaakt. Ondertussen proberen zij andere minderheidsaandeelhouders warm te maken om mee op de kar te springen. Ook de Belgische zakenbank Degroof Petercam die de evaluatie maakte, wordt bedreigd met een proces. (DS 26/2/2025)

4.       Voor de mensen van Antwerpen en havenfanaten ligt er een zwaar nostalgisch trauma te wachten. En neem dat maar letterlijk, want hijsbok Brabo met 800 Ton hefvermogen kunnen we moeilijk een lichtgewicht noemen. Spijtig natuurlijk dat deze indrukwekkende machine aan zijn laatste opdrachten bezig is. (GVA 24/4/2925). De titel in de krant is wel wat misleidend: “Grootste drijvende kraan in België”. Het is geen kraan, maar een bok. Een kraan werkt in 3 dimensies, en kan dus op zijn as pivoteren. Een bok daarentegen kan maar werken in 2 dimensies: op en neer. “Drijvend” is ook niet helemaal exact, “Varend” is meer op zijn plaats, wegens een eigen voortstuwingsmechanisme. Het is trouwens daardoor dat het gemis aan eigen “pivotering” kan opgevangen worden. Daardoor is natuurlijk ook bemanning nodig met nautische expertise.   

Wanneer “Brabo” uitvoer was het steeds een indrukwekkend zicht, en dat zullen we zeker missen. Maar het aantal opdrachten was in de loop der jaren fel verminderd, mede door de ontwikkeling van nieuwe en krachtige walkranen, de “Gottwald's” en consoorten. Daarmee kan een groot deel van de deklasten, desnoods met 2 kranen in jojo-opstelling, gelost en geladen worden. Daardoor werden dan ook ingrepen aan infrastructuurwerken te duur in vergelijking met ad hoc chartering van een hijswerktuig bij een privé-bedrijf. Het werd onhoudbaar om nog voltijds een eigen gevaarte inclusief bemanning in dienst te houden.

5.       Ursula von der Leyen kwam deze week in het prestigieuze kader van de Antwerpse handelsbeurs het nieuwe Europese programma: “Clean Industrial Act” voorstellen aan de verzamelde bedrijfswereld, inbegrepen een fonds van 100 miljard Euro. Dat dit ook een enorme administratieve vereenvoudiging inhield is zeker meegenomen.     

Maar of dit ook een van de grootste verzuchtingen van de industrie, de prijs van de energie, naar beneden kan halen blijft nog de grote vraag. In de energietransitie wordt volop ingezet op elektrificatie.
In het editoriaal van De Standaard van 28/2/2025 wordt dat bestempeld als de grote achilleshiel van dit plan. Als grote struikelblok worden daar de enorme investeringen aangehaald die nodig zijn om de energie te transporteren: de nieuwe hoogspanningslijnen en installaties enerzijds om de offshore energie aan land te brengen, type Ventilus en Prinses Elisabeth-eiland voor België, en anderzijds, de versterking van de lokale distributienetten.      

In het artikel wordt dan nog geen melding gemaakt van een volgens mij nog groter knelpunt: de nood aan extra gigawatt capaciteit voor productie. Door de foutieve beslissingen uit het verleden werd verzuimd om de toekomst voor te bereiden, en zitten we nu in de fuik van de windenergie. Daarvan is blijkbaar nog niet voldoende doorgedrongen, dat althans voor België, de zee al vol staat en de schaarse open ruimte aan land eveneens niet veel ruimte meer biedt. Vooral nu men superturbines van 7,5 MW aan land gaat zetten komen er met reden steeds meer lokale protesten tegen zulke mastodonten. Een dergelijke turbine reikt tot 250 meter hoog, heeft wieken van 87,5 meter, en de turbine zit op 162,5 meter van de grond. Vorige week gaf ik aan dat alleen al voor de elektrificatie van de chemische industrie het vermogen van de voorheen intacte kerncentrale van Doel nodig zou zijn. Dit betekent dus, dat, met een efficiëntiefactor van ongeveer 33% toch nog 1200 mastodonten moeten bijgeplaatst worden, enkel om die behoefte te voldoen.    

Merk wel dat ik in se niet gekant ben tegen het gebruik van windenergie. De terugkeer naar de zeilvaart is toe te juichen. Een tiental jaar geleden mocht ik in Rotterdam een studiecentrum bezoeken waar prototypes stonden van zeer compacte windvangers, in bouw vergelijkbaar met een straalmotor, zelfs geschikt voor particulier gebruik. Ook dat vond ik een zinvolle ontwikkeling waar mee te leven was. Het is wel zeer eigenaardig dat dit blijkbaar niet verder tot ontwikkeling gekomen is. Zou het iets te maken hebben met het feit dat de mastodontenbouw ondertussen big business geworden is, cfr de megawinsten van de General Electrics en de Deme's van deze wereld? (DS 28/1/2025)

Ik zal het wel zelf niet meer meemaken, maar ik wens jullie allemaal veel sterkte toe in een wereld die vol staat met een wriemelend woud van dergelijke monsters.

6.       Het lot van het project “New Belgica” hebben we al enkele malen besproken in dit logboek. Georges Janssens maakte nog eens een samenvattende reportage die U verder in de e-Nieuwsbrief vindt. Wij blijven het een spijtige zaak vinden en willen meewerken aan elke eventuele steunactie, maar om daar zelf een voortouw in te nemen ontbreken ons impact en middelen.

7.       Onze BRNRC-DELTA-voordracht door Filip Reyniers van 22 november over Maritieme Strategie ligt nog betrekkelijk ver in de toekomst, maar U kan daarover al eerder warm lopen. De Koninklijke Militaire School en de Antwerp Marine Academy organiseren namelijk een studienamiddag over een verwant onderwerp: Geopolitieke spanningen op maritieme knooppunten” op woensdag 2 april, eveneens in het auditorium van AMA. De studienamiddag bestaat uit 2 sessies met telkens een voordracht en een panelgesprek. Tussen de panelleden herkennen we enkele ons bekende namen: divisieadmiraal Tanguy Botman, Wilfried Lemmens, Ceo van de Koninklijke Belgische Redersvereniging, en Niels Vanlaer havenkapitein van PoAB. Een betere introductie/aanvulling van onze eigen voordracht kunnen we niet bedenken.

8.       De volgende opleidingsnamiddag van DELTA zal plaats hebben op 11 maart om 14u a/b van de Angèle. Op het programma: Marifoon en AED. Detailprogramma in bijlage aan onze e-Nieuwsbrief. Ten overvloede: ook RBNRC-leden, die geen deel uitmaken van DELTA, maar in orde zijn met hun ledenbijdrage zijn hierop van harte welkom.

9.       Mogen we U ook herinneren aan de filmvoorstelling ten bate van het bootfonds van ons smaldeel Delta van 24 april e.k. In de Nieuwsbrief van KVVK, een bijlage aan onze eigen e-Nieuwsbrief staat een bijdrage hierover. De tekst bevat echter foute aanvangsuren en houdt ook het risico in van verkeerde interpretatie.

Hierbij de correcte tekst: 
In het zog van de Williwaw, met vier Vlamingen naar de Noordpool      
Spreker: Dr. Paul Van den Heuvel, voorzitter STA-B vzw      
Donderdag 24 april 2025 
Ten voordele van de restauratie van de lesboot     
Locatie: Auditorium Antwerp Maritime Academy (Hogere Zeevaartschool) – Noordkasteel Oost 6, 2030 Antwerpen.
Twee voordrachten; Om
14u30 en om 20u00 - ticket 10,00 €.       
Wordt gevraagd zoveel mogelijk in groep in te schrijven.       
Info: Alle weekdagen tussen 10u00-12u00 via +32.467.836.711   
of mallentjerpaul@gmail.com  
of Website RBNRC – https://williwaw.rbnrc.be/.     

Reservatie is pas geldig na storting van het juiste bedrag op bankrekening van RBNRC BE56 4190 1342 1188. Tickets liggen klaar aan de balie.
De locatie is vlot bereikbaar met de wagen en er is gratis parking. Er wordt gevraagd zo veel mogelijk te carpoolen. Omdat tijdens de Oosterweelwerken de bereikbaarheid van de Antwerp Maritime Academy kan wijzigen, raden wij u aan om voor uw vertrek onze website te consulteren      
Na de voordracht bestaat de gelegenheid bij een glaasje nog wat bij te praten.     

Na een introductie over de ROYAL BELGIAN NAVAL RESERVE CLUB en de SAIL TRAINING ASSOCIATION BELGIUM volgt de voorstelling. Het betreft een film over een recente boeiende zeiltocht met een aluminium Koopmans jacht, In het spoor van de Williwaw in de North West Passage via Groenland tot in Canada.      

Het schip Williwaw is heden Vlaams erkend varend erfgoed en oorspronkelijk geschipperd door Willy De Roos - navigator, schrijver van meerdere boeken, avonturier en zakenman, lid van de RYCB. Op 18 september 1977, omzeilt hij met de WILLIWAW Fairway Rock bij de uitgang van de Straat van Beringen en is de noordwestelijke doorvaart voltooid.   

Via de Noordpool voer hij van de Atlantische Oceaan naar de Stille Oceaan. Een huzarenstukje dat weinigen hem voordeden en
dat met een relatief klein zeiljacht. Hij ondernam heel wat wereldreizen en legde ongeveer 360.000 zeemijlen af.

Willy 02/03/2025