NIEUWSBRIEF 25-02-2024

 

 

Editoriaal:

 

Het is opvallend dat dit land zo weinig doet met zijn zeemacht”. Dit is een quote van Prof. Herman Matthijs, Hoogleraar Openbare Financiën aan de UGent en de VUB en lid van de Hoge Raad Financiën, in een opiniestuk in Trends, een goede maand geleden. Hij lijst daarbij nog eens op wat er voor ons land als maritieme natie zoal op het spel staat: we beschikken over de tweede haven van Europa, gelegen aan een van de drukste vaarroutes ter wereld, en een handelsvloot van niet minder dan 245 schepen…

 

Volgens professor Matthijs zijn er drie fregatten nodig om er één permanent op zee te houden. Ook volgens kapitein-ter-zee Kurt Engelen, defensie-adviseur bij onze Permanente Vertegenwoordiging bij het Militair Comité van de EU, kan België “zonder een derde fregat onmogelijk haar verplichtingen nakomen die ze is aangegaan door deel te nemen aan de Permanent Gestructureerde Samenwerking (PESCO) binnen de EU.”

 

Verschillende politieke partijen vermeldden de aanschaf van een derde fregat recent in hun defensieplannen. Maar aangezien minister Dedonder verklaarde dat dit een beslissing zal zijn voor de volgende regering, concludeerde journalist Kasper Goossens op X dat een beslissing dus ten vroegste in 2026 zou vallen. En ondanks alle ronkende voornemens van de laatste weken, zien we het begrotingstekort aan de horizon opdoemen en reeds als een donkere schaduw over de toekomstige regeringsonderhandelingen hangen.

 

Toen ik nog een kleine jongen was beschikte onze zeemacht over vier fregatten. Een van de vier, de Westhinder, ging al in 1993 uit de vaart. Dertig jaar geleden, zo leert het archief van De Tijd, ging de discussie nog over “het behoud van een derde fregat”! Maar in 2009 werd na de Wandelaar en de Westdiep ook de Wielingen aan Bulgarije overhandigd. Deze vaart nu onder de naam Verni. Op Naval News lezen we dat dit schip nog in 2022 een update  heeft ondergaanom het te integreren in het “NATO Combat Identification System”.

 

Bulgarije heeft met haar 6,5 miljoen inwoners… vier fregatten, waarvan dus drie tweedehands fregatten uit België. “Tweedehands” is overigens zeker geen schande: ook onze twee huidige M-fregatten hadden een vorig leven als Karel Doorman en Willem van der Zaan! De Bulgaarse marine verkreeg vorig jaar daar bovenop nog twee moderne korvetten extra (2.300 ton, niet veel minder dan onze huidige fregatten met hun 2.800 ton). Noorwegen (4,8 miljoen inwoners) beschikt eveneens over vier fregtten, Denemarken (5,9 miljoen inwoners) heeft er zelfs negen.

 

Dit zijn natuurlijk landen die van zichzelf heel goed weten dat ze maritieme naties zijn, en aan dat besef wil het in eigen land wel eens ontbreken. Een gekend fenomeen dat in de vakliteratuur over maritieme strategie “sea blindness” wordt genoemd…

 

Veel leesplezier,

 

Filip

 

 

 

 

 

Uit het logboek van de commodore:

 

1.      Als club, die “behoud van maritiem erfgoed” als één van de speerpunten in de statuten voert, moesten wij deze week met spijt vaststellen dat vandalen bijzonder brutaal tewerk zijn gegaan in de historische havenkranen aan de Rijnkaai in Antwerpen. Niet officieel geklasseerd als werelderfgoed is deze bijzondere collectie van het MAS toch uniek in de wereld. De 14 exemplaren zijn stuk voor stuk beschermd erfgoed. De oudste kraan dateert uit 1907.Het hele gebeuren is bijzonder pijnlijk voor de vele vrijwilligers die meegewerkt hebben aan de restauratie en gezorgd hebben voor de rondleidingen voor het grote publiek. (GVA 20/2/2024)

2.      Ook Zeebrugge moest deze week slecht nieuws verwerken, weliswaar van andere orde. De Explorer 1, het eerste autoschip van de Chinese autobouwer BYD, de grote uitdager van de Europese elektrische auto-industrie,moest met 7000 wagens aan boord Zeebrugge voorbijvaren, en loste zijn vracht in Vlissingen. Met ICO heeft Zeebrugge nochtans de grootste autoterminal van West-Europa. Maar ICO had geen plaats. Tekort aan chauffeurs en het feit dat de distributeurs de terminal als voorraadplaats gebruiken zou aan de basis liggen van dit probleem. Maar er is ook de vertraging van de capaciteitsverhoging (parkeertoren met 10000 plaatsen omwille van het aanslepen van de vergunningsprocedure. Ook hier is het probleem blijkbaar: stikstof en PFAS. Dit is het zwaard van Damocles dat over de Belgische en bij uitbreiding over de Europese industrie hangt. (De Standaard van 22/2/2024).

3.      Over dat zwaard van Damocles werd dinsdag 20 februari zwaar gedebatteerd op de Europese top van bedrijfsleiders in de lokalen van BASF Antwerpen. Een derde van de installaties ligt stil en in België zijn heel wat werknemers tijdelijk werkloos.  Aan Ursula von der Leyen en Alexander De Croo werd “the Antwerp declaration for a European Industrial deal“ overhandigd door meer dan 60 CEO's van Europese industriële bedrijven.Die ondervinden namelijk de zware concurrentie van China en de USA die kwistig blijven subsidies in het rond strooien. Maar ook de strakke klimaataanpak van Europa baart zorgen. Ondertussen willen zij zich wel achter de uitdaging van de energietransitie scharen, maar vragen ook de nodige staatssteun. In ruil daarvoor willen zij zich inzetten voor het behoud van kwalitatieve jobs in Europa. (De Standaard en GVA 21/2/2024)

4.      Europa moest ook nog een beslissing nemen over het sturen van een Task Force naar de Golf van Aden. Maandag heeft de Europese raad groen licht gegeven voor de operatie Aspides (grieks voor schilden).
Dit wordt een defensieve missie, waarvan de “rules of engagement” nog worden opgesteld. Aspides, met eenheden uit Griekenland, Italië, België, Frankrijk, Denemarken, Nederland en Duitsland, wordt geleid door de Griekse commodore Vasilios Griparis vanuit Larissa in Griekenland. “On the field” (bij wijze van spreken) is de Italiaanse divisie-admiraal Stefano Constantino verantwoordelijk. Zoals bekend stuurt België het fregat Louise Marie. Er was heel wat twijfel over de geschiktheid van dit fregat voor de missie. Maar ondertussen krijgt het schip een update met extra- bewapenening en anti-drone jammers.    

Belangrijk om te vermelden is wel de aanwezigheid in het gebied van een andere taskforce, het door de Amerikanen geleide Prosperity Guardian, een coalitie met 12 landen waaronder het Verenigd Koninkrijk, Canada, Denemarken en Noorwegen. Uiteraard zal er samenwerking zijn, maar Prosperity Guardian heeft een meer offensieve opdracht en staat volledig los van Aspides. Zoals we reeds eerder in deze rubriek aangaven is een zekere bezorgdheid wel gewettigd of de Houthi's een onderscheid gaan maken.      

De Louise Marie zal haar missie combineren met een missie bij Emasoh in de straat van Hormuz, De task force Agenor, die daar werd opgericht staat, zoals we enkele weken geleden hier al schreven, momenteel onder Belgisch commando. Zoals we toen voorspelden is er onderzocht of Emasoh niet kon fusioneren met Aspides, maar dat bleek politiek niet haalbaar. (De Standaard   20 /4/2024;)

5.      Donderdag 22 februari kon men in Antwerpen nog eens “genieten” van een ouderwetse olievlek op de Schelde die maar moeilijk onder controle te krijgen was. De dader was toen nog niet bekend. (Flows van 22/2/2024).

6.      Ter gelegenheid van de herdenking 80 jaar bevrijding, richt Mars & Mercurius, onze bevriende vereniging een interessante reis in naar de slagvelden van Normandië van 10 tot 14 september 2024. Wie geïnteresseerd is mag aansluiten. Programma en inschrijvingsgegevens verder in onze volledige nieuwsbrief.

7.      Pro memorie:    
– Opfrissingscursus zeiltechnieken en termen voor Smaldeel Delta op 11 maart a.b. van de Angèle.
– Algemene Vergadering RBNRC: 13 maart 2024 18U30 Thonetlaan 133. 2050 Antwerpen. Zie uitnodiging in de volledige nieuwsbrief.  
– Benefietvoordracht voor smaldeel Delta: 14 november in het Antwerpse Havenhuis. Wordt verder voorbereid. Informatie volgt ten gepasten tijde.  
– De elektronische lidkaarten van WWSV, die ook de zeillicentie bevatten werden rondgestuurd; Wie tijdig zijn lidgeld betaald heeft en deze niet zou ontvangen hebben kan dit melden aan secretaris@rbnrc.be

8.      Een maritiem uitsmijtertje. Dit weekend kon ik weer een punt schrappen uit mijn bucket-list.  “Ben even naar Argentinië … straks terug thuis. De 19de eeuwse zeereis van Chrétien Lustermans”, ging in publicatie. Chrétien Lustermans,de overgrootvader van mijn echtgenote, vertrok  in 1889 naar Argentinië, om enkele maanden later terug thuis te staan. De hele reis hield hij een dagboek bij, waarop ik duiding en commentaar mocht leveren.   
https://print.24bookprint.com/books/364397


Willy  24/02/2024